BOHUWA NAAS, An Unique Folk Dance Form of the Sonowal Kacharis

Photo Courtesy- Debaraj Sonowal

The Sonowal Kacharis are the indigenous tribals residing in the upper Assam part of the greater Assam. Sonowal Kacharis are a branch of the Bodo Kacharis, mostly agrarian, practicing traditional means for cultivation of land. Their community is further divided into 14 family groups, each identified with their individual names. The contribution of the tribal group to the rich cultural resource of Assam is worth mentioning which have flourished through generations. Every Sonowal girl is an expert weaver and they are seen clad in their own weaved textiles. They inhabit in their stilt houses built of bamboo and straws. Ancestor worship is common among the group who perform it in various forms such as ‘Nadit pinda diya’ meaning offering of cakes in the river, ‘Pirdiya‘, ‘Marakdiya‘, ‘Burapooha‘ and ‘Chaulkhowa‘. They engage themselves in community worship and have their own local deities for performing the regular rites and rituals.Where the bohuas are welcomed Villagers preparing to welcome the bohuasTwo bohuas welcomed by the villagers Painted mask of the bohua dancer A bohua seen performing the dance Bohua dancer clad in banana leaves and mask Closer view of a bohua performer Bohua dancers performing with accompanied evils 1 Bohua dancers performing with accompanied evils Tribals partcipating in the dance form as evil, painted in black Bohua dancers with accompanied evils Evils shown painted in black, performing Bohua dancers seen performing Among its various folk dance forms, bohua naas finds its own unique position and have successfully been able to establish the identity of the tribe through its form and representation. According to the Assamese calendar, Bohua Nass is performed in the month of Bohag (April-May). The Sonawal Kacharis celebrate Xaat Bihu during the month of bohag, where, on the seventh day from the start of the bohag month Bohua Naas is performed with great joy and enthusiasm. Different mythological stories hold account for the celebration of Bohua Naas. The stories have been passed on and narrated from generation to generation, person to person; therefore a particular story cannot be ascertained. However, the tribal people believe that the dance performed once in a year purifies the tribe and eradicates the evil spirits. Every story is build around the evil spirit depicted in different forms which are finally being won upon by the holy being. Usually two or three males participate in the performance dressed up in 101 banana leaves, slit into thin strips, tied around their body in the form of a dress. The bohuas wear masks made of outer shell of the pumpkin or gourd, duly painted and decorated by the local artist. The masks represent Raja-Rani or the king and the queen. With the bohuas, in the troupe a number of people painted completely in black, wearing banana leaf made skirts participate in the performance, locally known as jokhs or demons/evils. Both male and female take part in the performance. At earlier times whether females used to take part in the performance is unknown. The performance begins with the emergence of the bohuas- the dancers from the jungle accompanied with musicians playing the traditional instruments like mridangam, dhol and cymbals. Locals as well people from neighbouring villages gather in huge numbers in the field to have a glimpse of the performance and be a part of the auspicious celebration. At the end of the dance, as a part of the celebration and the associated ritual the bohua nrityakars and accompanied performers walk to the nearby pond or river. They take a dip in the water and shed their dress made of banana leaves there and then. This act symbolizes the washing out of the bad fortunes and evil beings from the village and the lives of the tribal people. According to the ritual while walking back to the village from the river the bohua performers are not supposed to look back on their way. The accompanied group leaves behind thorns of berry trees and leaves on the way which they believe would block the way for the evil spirits, restricting it to enter the village, thus enabling the entire village to stay in peace and harmony. The Sonowal Kacharis mark the end of the celebration by merry making and dining together. Though the beginning of the celebration and the ritual cannot be traced to a particular time period, but according to the elders and scholars this has been following since the time kings ruled the Kamatapur kingdom and the upper Assam region.

With the passage of time its form and representation has undergone several changes, modifications in term of costumes and additions in presentation is noticeable. Though the performances held at present times differ compared to the original context of the performance described in articles and scriptures, yet, the effort undertaken to preserve this rare intangible art form, representing the tribal socio-cultural identity of the group is commendable.

Seen in the images are bohuas, clad in banana leaf made costumes and accompanied performers (painted in black and clad in banana leaf made skirts) depicting demons or evils. Both male and female are seen taking part in the performance.

(A descriptive summary from the chapter “Bibhinnojonor dristit Sonowal Kachari Xokolor Bohua Naas” written by Chakradhar Sonowal )

A brief history on the evolution of the culture and tradition of the Sonowal Kacharis

A brief history on the evolution of the culture and tradition of the Sonowal Kacharis.

Initially, the Sonowal kacharis inhabited the northern side of the Brahmaputra valley, advancing eastwards and eventually crossing over at Sadiya and finally populating the southern side. It is claimed that the Sonowal Kacharis had established two kingdoms at Sadiya(situated at present day Tinsukia district of Assam) known as Halali and Hamali. It is not clear how these particular group of people came to be known as Sonowal kacharis. An explanation is that they used to wash gold on the river Subansiri due to which they were popularly called as "sonowal" but this theory is rejected by most of the sonowals. No folk tales or songs of theirs speak of this profession. It is speculated that they were the same group of Kachari people( such as Dimasa, Boro) but later came to be known in different names due to geographical separation, which eventually led to developing different cultures though the core remained same. The eastern branch of these people came to be known as sonowal kacharis due to one or various reasons which are still debated. The Sonowals share close affinity with the Boros and Dimasas in terms of religion, deities, clan structure etc. They claim that they were the same group of people is supported by the fact that many rivers and places in eastern assam and even arunachal are named as Dibang(in Arunachal), Dibru, Dihing, Dikhow, Dimow etc where Di in Dimasa means water.The arrival of the Tai Ahoms and the subsequent battles and power struggles with the Kacharis weakened the social structure of the Sonowals. The Sonowals along with the other tribes most probably had to learn Assamese after the Ahom king made it the official court language later during their rule. Though Assamese was primarily used as the Lingua Franca of the Ahom kingdom, later it engulfed the local languages and gradually took the place of mother tongue of the Sonowals(along with the Cutiyas , Morans etc). The emergence of Shankardeva and the spread of Mahapurushiya Nam Dharma also contributed to the culture loss of the Sonowal kacharis.

The later part of the Ahom rule is a very important factor in shaping the identity of the Sonowals to the present day. The 3 Burmese invasions from 1817-1819 severely affected the Sonowals due to which the later had to spread into many districts losing their identity and language in the process. It is widely known that the Burmese meted out many atrocity on the people during which 2/3 rd of the population of present day Upper Assam was wiped out, which eventually led to the arrival of the British into present day North east India and the signing of the Yandaboo treaty in 1826. Interestingly the place Mancotta, where the 5th IBF was held, is named after a troop of Burmese(Maan) soldiers were killed by members of the Sonowal kachari tribe. In spite of facing many hardships, the Sonowals managed to retain some of their traditions, most importantly their religion, but not their language. It is claimed that some 300-400 words still survives but this claim is without any scientific study. Presently, the Sonowal kacharis have 23 clans, 9 of which have emerged later due to merging of population from Mishings, Ahoms, Daflas etc. The Sonowals presently occupy the districts of Dibrugarh, Tinsukia, Dhemaji, Lakhimpur, Jorhat, Golaghat, Sivasagar and Arunachal Pradesh.

সোনোৱাল কছাৰীসকল ৰ্ধমীয় আৰু সামাজিক জীৱন

সোণোৱাল কছাৰীৰ লোক-সমাজত স্মৰণাতীত কালতেই স্থিতি লভা বাইথ’ পূজা অসমৰ সাংস্কৃতিক জগতৰ অমূল্য সম্পদ। মূলতঃ কৃষিভিত্তিক এই বাৰ্ষিক পৰম্পৰা প্ৰতিবছৰে শিৱৰাত্ৰিৰ পিছৰ দ্বিতীয় দেওবাৰে সন্ধিয়া অনুষ্ঠিত ‘দেও নমোৱা’ কাৰ্য্যসূচীত আৰম্ভ কৰি চাৰিদিনীয়াকৈ পালন কৰা হয়। আধ্যাত্মিকতাভিত্তিক এই লোক-পৰম্পৰা সৃষ্টিতত্বৰ সৈতে সংগতিসম্পন্ন।
অন্যান্য কছাৰীসকলৰ লগতে সোণোৱালসকলে প্ৰাচীন কালৰে পৰা পালন কৰি অহা ধৰ্মটোৰ নাম হৈছে ‘কিৰাত’ বা ‘কৈৰাত’। এই ধৰ্মমতৰ প্ৰধান উপাস্য দেৱতা কিৰাত বা শিৱ হোৱাৰ বাবেই ধৰ্মটোৰ নাম হয় ‘কিৰাত’ বা ‘কৈৰাত’। সোণোৱালসকলে বাইথ’ পূজাত পৰিৱেশিত তেওঁলোকৰ প্ৰাচীনতম স্তুতিগীত ‘হায়দাং গীত’ত ‘হা ইয়হ নমো নাৰায়ণ’….বুলি নাৰায়ণৰূপী ব্ৰহ্মাক প্ৰণাম জনাই সৃষ্টিতত্বৰ ৰহস্য ব্যাখ্যা কৰে। তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰে যে পৰমাত্মাৰ আদি ৰূপ হ’ল ‘নাৰায়ণ’। এই নাৰায়ণক আৰোপ কৰা হৈছে শিৱত। কিৰাত দেৱতাক বড়ো ভাষাত ‘বাথান’ বা ‘বাথৌ’ বুলি কোৱা হয় আৰু তাৰেই অপভ্ৰংশ ৰূপত হয়তো সোণোৱালসকলে ইয়াক বাইথ’ আৰু উপাসনাক বাইথ’ পূজা বুলি অভিহিত কৰিছে। বাইথ’ পূজা সোণোৱালসকলৰ কেৱল আধ্যাত্মিক পৰম্পৰাই নহয়, আৱহমান কালৰে পৰা পালন কৰি অহা ই এটি কৃষিভিত্তিক লোক-উত্সৱ।
এই পূজা-উত্সৱ তিনিচুকীয়া জিলাৰ ডাঙৰিৰ বৰপথাৰ-নপথাৰ গাঁৱত অৱস্থিত তেওঁলোকৰ স্থায়ী মন্দিৰ প্ৰাঙ্গণত মহা সমাৰোহেৰে অনুষ্ঠিত কৰা হয়। পূজাৰ অন্তিম দিনা শিৱ-লিঙ্গৰূপে প্ৰতিষ্ঠা কৰা জামু গছৰ খুঁটাৰ কাষত হাইঠা শিমলু লেং ঠাই ঠাই, সকলো দেৱতাৰ একে ঠাই, জামুকৰ খুঁটাতে দিছং ঠাই। বুলি মন্ত্ৰোচ্চাৰণ কৰি পূজাৰীয়ে পূজা সামৰাৰ লগে লগে যৌৱনোন্মোত্ত উত্সাহীসকলে পূজাৰীৰ চোতালত হুঁচৰি গায় আৰু ঢোল, তাল, পেঁপা, বাঁহী, গগণাৰ সমন্বয়ত উলাহ-উচাহেৰে বিহু মাৰি পৰিৱেশ উত্তাল কৰি তোলে। সম্প্ৰতি অন্য সোণোৱাল প্ৰধান অঞ্চলত ইয়াক এদিনীয়াকৈ সমাপন কৰা দেখা যায়। অধ্যাত্ম্য দৰ্শনৰ দৃষ্টিৰে ইয়াৰ সম্পাদন বিধি নিৰীক্ষণ কৰিলে অনুমান কৰা যায় যে এই পূজা-উত্সৱ মূলতঃ শিৱৰ দ্বাৰা উদ্ভাৱিত তন্ত্ৰস্বভাৱসমৃদ্ধ আধ্যাত্মিক আচাৰ-আচৰণ। ইয়াত হাইদাং গীত আৰু হাইদাং নৃত্য পৰিৱেশনেৰে পূজা-অৰ্চনা কৰাৰ লগতে বৰদৈচিলাক আমন্ত্ৰণ জনাই মাটিৰ উৰ্বৰতা কামনাৰে স্বতঃস্ফূৰ্ত উন্মাদনা, উল্লাস-আনন্দ আৰু উদ্যম বিহু নৃত্যৰে বহাগ বিহুৰ আগমনি বা বিহু নমোৱা পৰ্ব সমাপন কৰা হয়। এই পূজা-উত্সৱ মৌখিকভাৱে বাগৰি অহা বিভিন্ন কিংবদন্তি, প্ৰবাদ, লোক-কথা, আখ্যান ইত্যাদিৰ আধাৰতেই পালিত হৈ আহিছে যদিও মূলতঃ ই সৃষ্টিতত্বৰ সৈতে সংপৃক্ত এটি কৃষিভিত্তিক সামাজিক-আধ্যাত্মিক উত্সৱ। কেতবোৰ নিৰ্দ্দষ্ট মুদ্ৰাৰে সৃষ্টিতত্বৰ সাংগীতিক প্ৰকাশ আৰু লয়লাস ভংগীমাৰে আত্মস্থ হৈ পৰিৱেশন কৰা এই হাইদাং গীত, হাইদাং নৃত্য আৰু হুঁচৰিৰ জৰিয়তে শব্দচৈতন্য, ভাৱতৰংগ প্ৰভৃতিৰ সুষম সমন্বয়ত স্বতঃস্ফূৰ্ত ভাৱোন্মাদনাৰ দ্বাৰা ইয়াত পুৰুষ আৰু প্ৰকৃতিক উপাসনা কৰা হয়, য’ত হুচৰি গোৱাৰ আগতে বৰদৈচিলাক দেৱীৰূপে সন্মান জনাই আমন্ত্ৰণ জনোৱা হয়। বিশ্বাস যে এই বিশেষ তান্ত্ৰিক পদ্ধতিৰ প্ৰভাৱত পুৰুষে প্ৰকৃতিৰূপত সক্ৰিয় হৈ বৰদৈচিলাৰূপে ধৰাৰ বুকুলৈ নামি আহে, ধৰণী উৰ্বৰা হয়, সৃষ্টিৰ বীজ অংকুৰিত হয়, বসুমতী সেউজ-সুন্দৰ হয়। উল্লেখনীয় যে ইয়াত নৃত্যৰত ময়ূৰ পক্ষীৰ নৃত্য-ভঙ্গীমাৰ সৈতে সামঞ্জস্য ৰাখি হাইদাং নৃত্য আৰু বিভিন্ন জীৱৰ স্বভাৱগত প্ৰৱণতা, সেইসমূহৰপৰা নিঃসৃত স্বৰধ্বনি আৰু মেঘৰ গাজনি-ঢেৰেকনিৰ সৈতে সামঞ্জস্য ৰাখি পৰিৱেশন কৰা হয় বিহু, য’ত ঢোল, তাল, পেঁপা, বাঁহী, সুতুলি, গগনা, টকা ইত্যাদিৰ সমাহাৰ ঘটোৱা হৈছে আৰু সেইসমূহৰ ঐক্যতানৰ সু-সমন্বিত শব্দ তৰংগৰ দ্বাৰা প্ৰকৃতিক জগাই তোলাৰ পৰম্পৰা চলি আহিছে, যি অধ্যাত্মবিজ্ঞানৰ গভীৰ ৰহস্য আৰু তাত্পৰ্য্য বহন কৰাৰ লগতে কলা-সংস্কৃতিৰ অপূৰ্ব নিদৰ্শন দাঙি ধৰে। সেয়ে বাইথ’ পূজা আৰু ব’হাগ বিহুৰ সম্বন্ধ ওতঃপ্ৰোত।

সোণোৱালসকলৰ হুঁচৰি

সোণোৱাল কছাৰী হুঁচৰি
সোণোৱালসকলৰ হুঁচৰিত বাঁহেৰে তৈয়াৰী একোডাল টকা সহ স্বকীয় নিয়মবদ্ধ প্ৰথাৰে নিৰ্দিষ্ট মুদ্ৰাশৈলী আৰু অংগচালনেৰে উল্লসিত স্বৰে ঘৰে ঘৰে গীত পৰিৱেশন কৰি, মন-শৰীৰ-আত্মাৰ একত্ৰীকৰণৰ জৰিয়তে গৃহস্থৰ মঙ্গলাৰ্থে আশীৰ্বাদ বৰিষণ কৰা হয় আৰু হুঁচৰি গোৱা অন্ত পৰিলে ৰোগ-ব্যাধি, অপায়-অমংগল বিসৰ্জন দিয়া বুলি গণ্য কৰি টকাডাল গাঁৱৰ বাহিৰলৈ নি বিসৰ্জন দিয়া হয়। ইতিমধ্যে উল্লেখ কৰা হৈছে যে জীৱত্ শক্তি ভাৱ-তৰংগৰ মাধ্যমেৰেও প্ৰৱাহিত হ’বলৈ সক্ষম। সেয়ে ইয়াৰ সপক্ষত আমি এই কথা ক’ব পাৰো যে হুঁচৰিত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ধাৰণ কৰা শুদ্ধ ধাৰণা, পৱিত্ৰ ভাৱ, শুভ-কামনাই ৰোগ ব্যাধি, অপায়-অমংগলৰ কাৰক ঋণাত্মক জীৱত শক্তিৰ বিনাশ ঘটাই আৰু তাৰ ঠাইত ধনাত্মক জীৱত্ শক্তিৰ প্ৰৱহন ঘটাই পৰিয়াল একোটাত অনুকূল বাতাবৰণ সৃষ্টি কৰে। অন্যহাতে, এই কথা সকলোৰে জ্ঞাত যে পৃথিৱীয়ে সূৰ্য্যৰ চাৰিওফালে প্ৰদক্ষিণ কৰোঁতে ইয়াৰ গতিশীল পৰ্য্যায়ত ঋতুৰ পৰিৱৰ্তন ঘটে আৰু এনেদৰেই চ’তৰ সংক্ৰান্তিত পৃথিৱী আৰু সূৰ্যৰ দূৰত্ব এনে এক স্থানত অৱস্থান কৰেহি যে তেতিয়া সূৰ্য্যৰ পোহৰ বিষুৱ ৰেখাৰ ওপৰত একেবাৰে লম্বভাৱে পৰে। সেয়ে, কোনো কোনো পণ্ডিতে এই বিষুৱৰ পৰাই ‘বিহু’ শব্দটো উত্পত্তি হোৱা বুলিও ক’ব খোজে।

লিখক- ব্ৰজেন সোনোৱাল